RADZYŃSKI ROCZNIK HUMANISTYCZNY
tom 13/2015









Mariusz D. Bednarski
Spółdzielnie na terenie województwa lubelskiego jako obiekt przestępstw po II wojnie światowej


Przestępstwa na terenie spółdzielni w województwie lubelskim, były w dużym stopniu odzwierciedleniem braku bezpieczeństwa na terenie regionu na przełomie l.40/50-tych. Najpowszechniejszymi przypadkami naruszenia prawa były rabunki i kradzieże, połączone najczęściej z napadami zarówno na instytucje spółdzielcze i państwowe, jak i na indywidualnych mieszkańców wsi. Przedmiotem rabunku były najczęściej towary spożywcze. Czasem łupem padały pieniądze z kas spółdzielczych. Przestępstwa były dokonywane, zdaniem władz, przez polskie podziemie niepodległościowe jak i, w południowej i wschodniej części województwa, przez podziemie ukraińskie. Stwierdzono także wiele napadów na indywidualnych mieszkańców wsi. Spółdzielnie z uwagi na swoje zasoby, były w tym względzie przedmiotem szczególnej troski napastników. Zdaniem organów bezpieczeństwa powodem napadów była także przynależność do organizacji komunistycznych i struktur państwowych. Tożsamość napastników najczęściej, choć nie zawsze, pozostawała nieznana. Pozwalało to na przypisywanie podziemiu niepodległościowemu zwykłych bandyckich ekscesów, co współgrało z tubą komunistycznej propagandy.


Summary

Consumer cooperatives as a crime target in Lublin voivodeship after World War II

Crimes committed against consumer cooperatives in Lublin voivodeship were the effect of low security in that region at the turn of 1940s and 1950s. The most common forms of crimes were robberies, thefts and assaults on cooperatives, national institutions and individual countrymen. Food products were stolen most of the time. Money from cooperatives’ cashier offices were targeted less frequently. The authorities claimed that the Polish and Ukrainian resistance activists were guilty of those offences committed in the south and east of the voivodeship. Apart from that, lots of assaults on individuals were reported. Due to the goods in store, cooperatives were a compelling target for offenders. The security apparatus asserted that membership in communist organizations and national structures, additionally encouraged criminals to launch attacks on cooperatives. The assailants identity usually remained unknown, maybe except some occasional incidents. That practice let the authorities put the underground resistance movement at blame for those hooligan excesses and made communist propaganda valid.


POWRÓT